Balta Limanı Antlaşması

Balta Limanı Anlaşmasınını

İmza tarihi:16 Ağustos 1838

İmzacı devletler :Birleşik Krallık,Osmanlı İmparatorluğu

İmzalayanlar:Kraliçe Viktorya,2. Mahmut 

Osmanlı 1826 yılından beri ülkedeki ham maddelerin yurtdışına çıkmasını engellemek için yedi-vahid yani tekel sistemini yürürlüğe koymuştur. İngiltere, Osmanlı’ya baskı yapıyordu bunun nedeni ise bu uygulanan sistemin İngiltere’nin çıkarlarına uymamasıdır. Mustafa Reşit Paşa, Mısır valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa‘nın isyanını bastırmak için İngilizlerden yardım istemiştir. Bu isyana destek olacak olan İngiltere ticari bakımdan büyük ayrıcalık veren Balta Limanı Antlaşması‘nı imzalamak istemiştir. 

Antlaşma 1838 yılında iktisadi ilişkilerin yoğunlaştığı dönemde Balta limanı semtinde imzalanmıştır. 8 Ekim 1838’de ilk önce Kraliçe Victoria tarafından daha sonra da Sultan 2. Mahmut tarafından onaylanmıştır. Bu antlaşma Osmanlı ve genel anlamda Türk tarihinin ilerlemesi açısından önemli sonuçlar doğuran bir antlaşmadır.

 

Antlaşmadan önce İngilizler ticaret mallarını limana kadar getirebiliyor ve bu malın dağılımını yerli tüccarlar yapıyorlardı. Bu maddeden sonra yabancılar iç piyasamıza hâkim oldular.

Baltalimanı Antlaşmanın Özellikleri

1. Yedi-vahid yani tekel sistemi kaldırılmıştır.
2. İç ticarete İngilizlerin de katılabilecek olması öngörülmüştür.
3. İngiliz vatandaşları Osmanlı ürünlerini ihraç etme hakkına sahip olmuşlardır.
4. Transit resmi kaldırılmıştır.
5. İngiliz gemileriyle gelen İngiliz ürünleri bir defaya mahsus gümrük vergisi ödeyebilme hakkına sahip olabileceklerdir.
6. Osmanlı İmparatorluğu sınırları içinde ticaret yapan İngilizler, Osmanlı vatandaşlarından bile daha az vergi ödeyeceklerdir. 

Antlaşmanın Osmanlı Devletine Etkileri

1. Osmanlı Devletinin mali çöküntüsü hızlandı.
2. Osmanlı Devleti diğer devletlere borçlanmıştır.
3. Kapitülasyon sistemi bu antlaşmalar sayesinde sağlamlaşmıştır.
4. Yerli tüccarlar iç gümrük öderken yabancılar bundan kurutulmuştur. 
5. Osmanlı devletinin bozuk olan ekonomisi daha da çöküş yaşamıştır.
6. İhracattan alınan vergi artmış, ithalatta gümrük indirimi olmuştur.
7. Esnaf dayanışma kuruluşu olan Loncalar bu gelişmeler nedeni ile eski önemini yitirip kaybetmiştir.
8. Osmanlı devletinde satılan kaliteli ve ucuz Avrupa malları Osmanlı üretiminin azalmasına sebep olmuştur. 
9. İşsizlik artmıştır. Küçük iş yerleri kapatılmıştır.